TÜRKİYE ÖLÇEĞİNDE ADANA

Adana Türkiye’nin 4.büyük şehri olarak  coğrafik, stratejik ve ekonomik anlamda önemli bir yere sahiptir. Bu sebeple Adana içinde yapılacak olan bu tasarımın, kentin ülke içindeki konumu düşünülmeksizin yapılmasının doğru olmayacağı düşünülerek Genelden özele bir analiz yapılarak alana çözümler getirilmiştir.

Adana Ülkede nüfus yoğunluğu en yüksek olan kentlerden biridir. Özellikle son yıllarda aldığı göçler sebebiyle kent içindeki mevcut veriler  ihtiyaçları karşılamadan yoksun kalmıştır. Bu da Kent içinde yapılacak tasarımda nüfus yoğunluğu ve bu nüfusun isdihdamını sağlayacak ölçekte alanlar tasarlanmasını gerektirmektedir. 

Yapılacak kentsel değişim ve yeni kentsel tasarım projelerine imkan sağlayacak en büyük dayanak kentin sahip olduğu jeostratejik konumudur. Kent kendi ekonomisinin yanı sıra ülke ekonomisine de önemli katkıları olan bir yer olup bu yönü desteklenmelidir. 

Adana ekonomik anlamda özellikle; Çimento, Hafif endüstri, tekstil ve besin üretimi konusunda ülke çapında önemli yüzdeliğe sahiptir. Bu da kent çapında ve kent içi yerel ölçeklerde yapılacak planlama ve projelerde ekonomik etkinliklere olanak tanıyan, sadece yerel ölçekte kalmayıp ulusal ve uluslararası çapta yatırımcıyı çekecek tasarımlar yapmayı gerektirmektedir.

Adananın  işlenebilir topraklarında yetişen özellikle turunçgil ve pamuk üretimi Türkiye çapında önemli üretim ve tüketim kaynaklarından biridir.. Kentin bu yönüne dikkat çeken uygulamalar da planlama ve projelerde önerilmelidir. 

Adana’yı ekonomide önemli kılan veriler

• Adana tarım, sanayi, ticaret ve hizmet sektöründe istihdamda ülke genelinde 6.cı sıradadır. 

• Adana tarım üretimi, ülke toplamının %7.8’ini oluşturmaktadır. 

• Türkiye ortalaması yüzde 35 olan ekili tarla arazisi miktarı Adana’da %69’tur.

• Sanayide ilk atılımların gerçekleştirildiği Adana ülke genelinde GSMH’nın %3.5’ini sağlayarak 11.sıradadır.

• Ülke genelinde faaliyet gösteren 500 büyük sanayi kuruluşunun 16 adedi Adana’da bulunmaktadır. 

• Adana topraklarının %85’I ekilen tarla arazisinden oluşmaktadır. Bu oran ortalaması %75 civarında olan ülke ortalamasının üzerindedir. 

• İlde yabancı ortaklı 49 firma mevcuttur.

• Ülkenin en büyük Organize sanayi bölgesine sahiptir. 

• Ülkenin doğu kısmına hitap edebilecek merkezi bir konumda bulunmaktadır. 

Adana Kültür ve Turizm açısından önemi

Adana yüzyıllar boyunca bir çok medeniyete beşiklik etmiş bir yer olarak zengin bir kültürel birikime sahiptir. Bunun yanı sıra aylarca denize girmeye uygun kıyıları turizm açısından önemli olan bu özellikler ön plana çıkarılmalı gerek kent çapında gerekse kent içi kısmi planlama ve projelerde bu özellikler vurgulanmalıdır.

DİE (Devlet İstatistik Enstitüsü) verilerine göre Adana’nın 2010 yılında İstanbul’dan sonra Türkiye’nin 2.büyük metropolü olacağı öngörüsü Adana’nın her alanı için düşünülen planların daha geniş ölçekte ve çağa ayak uyduracak nitelikte  olması gerektiğini göstermektedir. 

Bizce Adana jeostratejik konumu dolayısıyla Güneydoğu Anadolunun ve Doğu Akdeniz’in merkezi konumuna gelerek doğu ile batı arasında enerji( ticari, tarımsal, endüstri vs)  akışını sağlayacak bir köprü olma niteliğine sahip olup, şimdiden geleceğe yönelik yapılan planlamalarla bu konuma erişecektir. 

YAKIN ÇEVRE İLİŞKİLERİ

Ulaşım Analizi

Kente ulaşım karayolu, havayolu, deniz ve demir yolu aracılığıyla olmaktadır. Kent içinde karayolu ulaşım araçlarının yanı sıra metro ile ulaşım da mevcuttur. 

Kentin ilk oluşum yerinde organik ağlarla gelişen yollar zamanla gelişerek kent genelinde de organik dokusunu korumuştur. Kentin nehre bakan iki kıyısı taşıt ve yaya köprüleriyle birbirine bağlanmaktadır. 

Alanımız nehir kenarında önemli kavşak ve köprülere yakın bir konumda bulunmaktadır.

Adana Çevresel ve Mekansal Alan Kullanımı Analizi

Alan kullanımı analiz paftasına bakıldığında  yoğun bir kentleşme görülmektedir. Bu kentleşme kent içindeki yeşil dokuyu zamanla parçalara ayırarak birbirinden kopuk alanlara dönüştürmüştür. Yalnız nehir kıyısında bu parçalanma görülmeyip yeşil doku daha iyi korunmuştur.

Ticaret alanları daha çok anayollara bakan kısımlarda belli bir düzen olmaksızın gelişim göstermiştir. Alanda daha geniş çaplı ticaret merkezleri eksikliği göze çarpmaktadır. 

Ekolojik (Yeşil Alana İlişkin) Analiz

Alandaki nehir kıyısına bakan kısımlar yeşil dokusunu koruyarak nehir boyunca ekolojik bir koridor oluşturmuştur. Bu alan yoğun kentleşme sonucu yeşil alan yoksunluğu çeken kentin nefes borusu niteliğindedir. Bu sebeple alanda olabildiğince yeşil ve ekolojik gelişimi hedefleyen tasarımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Alanımız bu ekolojik koridor içerisinde olup tasarımda olabildiğince yeşil alana yer ayrılmış gerekli görülen diğer alanlar bu yeşil doku altına gizlenmiştir.

İLKELER

Projenin amacı: Adana’da kent merkezi olmaya aday konumda olan yarışma alanı ve çevresinde, modern kent gereksinimlerini karşılayan, öngörülen kentsel değişim projelerine örnek olabilecek ve yeni gelişim sahalarına ışık tutan kentsel bir çekim merkezi haline getirecek tasarımın yapılmasıdır.

Bu bağlamda alanın çevresi ve Adana kenti çapında yapılan analizler ilkelerin belirlenmesi ve genişletilmesine ışık tutmuştur.

Amaca yönelik ilkelerimiz şunlar olmuştur.

• Uzun vadeli yaklaşım

• Kentsel kimlik ve kalite

• Sürdürülebilirlik

• Fonksiyonellik

• Uygulanabilirlik

• Ekolojik tasarım

• Kentsel odak noktası yaratma

TASARIMIN ÇIKIŞ NOKTASI

Adana’yı ülke ve hatta yakın ülkeler ölçeğinde ön plana çıkaran en önemli özelliği sahip olduğu verimli toprakları ve bu topraklardan elde ettiği ürünlerdir. 

Suyla toprağın birleştiği yerde doğanın en güzel olayı filizlenme gerçekleşir, güneşle de beslenerek gelişir ve yetiştiği topraklarda yaşayan insanlar için ana kaynağı oluşturur.

Tasarımımız da Adananın kimliğinin oluşturan bu özelliğine analojiler oluşturarak kurguladık.

KONSEPT

Bizce tasarımcının görevi sadece gerekli fonksiyonları en makul ölçüde yerine getirmekle sınırlı kalmamalıdır. Bulunduğu kentin kimliğiyle doğrudan, yalın bağlantı kurulmalıdır.

Adananın kimliği ile ilgili verileri çok uzaklarda ve dolaylı yerlerde aramaya gerek yoktur. 

• Çukurova toprağı

• Su

• Güneş

• Ve tüm bunların getirisi muazzam bereketli ortam

“filizlenme”

ADANA’NIN GELECEĞİ?

• Ülke çapında önemli bir merkezi konum haline gelmesi

• Sahip olduğu sektörel çeşitlilik vurgusunun belirginleşmesi

• Uluslararası boyutta ticaretin merkezlerinden biri haline dönüşmesi

• Turizmin ve turizme endeksli yatırımların gelişmesi 

• Kısacası geleceğin her anlamda kendine yeten örnek kentlerinden

biri olmasıdır.

Adana’yı bir çok uygarlığın beşiği yapan, kalkındıran, yaşatan en önemli şey jeostratejik konumu ve özellikleri sayesinde ortaya çıkan verimdir!!

Filizlerin toprağı yararak çıkışı en güzel doğa olaylarından biridir. Bizim alanımızda da filizlenen kuleler toprağın yüzeyine çıkarken toprağın kabarışını ve bu yarıkların üst peyzaja kattığı hareketi ifade etmektedir.

NEDEN ADA?

Bu alan tıpkı filizlenme olayı gibi yeniden doğuşu sembolize etmeli... , kendi özünden filizlenen ve geleceğe ışık tutan yarınların Adana’sını anlatmalı...

Mevcut kanalı koruyarak alanın etrafını sularla çevirerek alanı kentin önemli bir merkezi adası haline getirerek modern Adanan’nın yeni kalbi olmasını hedefledik.

Toprağın suyla birleştiği noktada yükselen kuleler gökyüzüne uzanmaya çalışan, yüzünü güneşe çevirmiş filizler olup ihtiyacı olan enerjinin bir kısmını güneş enerjisinden elde etmesi düşünülmektedir.

Ada ekolojik ilkeler gözetilerek olabildiğince yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanıldığı yeşilin korunduğu ve geliştirildiği, temiz ve sağlıklı bir çevre anlayışının gözetildiği bir mekan olarak gelişmesi hedeflenmiştir. Bu sebeple karayolunu yeşil dokunun altına gizleyerek hem görsel hem de işlevsel açıdan daha sağlıklı bir peyzaj elde edilmiş oldu.

MİMARİ TEKNİK AÇIKLAMA

• Köprüler ve alanın içinden geçen yollarla adayı, kentin diğer kısımlarıyla bütünleştirmeyi hedefledik. Bir amaç da burayı merkezi bir çekim alanı haline getirip farklı bir konsept önerirken bir yandan da şehirle olan bağlantıyı koparmamaktır

• Şehir ölçeğine bakıldığında alanda  ölçek x2 olmalıdır. Herkese yetecek kadar alan olmalıdır.

• Alanın kuzey batısındaki  +33.00 kotunu alanın içine doğru ilerleterek tasarım alanında peyzaj için geniş bir alan elde etmiş olduk.

• +33.00 ile +35.00 kotları arasında farklılasan bu açık yeşil alan parklar, bisiklet , yürüyüş ve  gezinti yolu, çeşitli etkinlik alanları olarak rekreasyonel alan kullanımına ayrılmıştır.

• Kentin mevcut yapısal dokusu ile yakın temasta olan bölümleri  konut olarak filizlenmiştir. Filizlenen bu konutların alt kısımları yakınında (27.00-33.00 kotları arası) bu alanlara yönelik mekanlar olarak tasarlanmıştır. (Eğlence, fitness, spor vs gibi). Konut dokusu farklı kapasitelerdeki ihtiyaçları karşılamak üzere tasarlanmıştır. (1+1 stüdyo, 2+1, 3+1, 4+1, 5+1)

• Alanın güney ucu (güney doğu ve güney batısındaki) filizlenen yapılar çalışma alanları olarak ticarete yönelik tasarlanmıştır. Kent meydanıyla yoğun ilişki içinde oluşundan dolayı çeşitli büyüklükte ofisler ve çalışma mekanları tasarlanmıştır. Çalışmaya yönelik bu yapıların kabuk altında kalan kısmı ve yakını bu alanla ilişkili olarak çok amaçlı salonlar, halk eğitim gibi alanlara ayrılmıştır.

• Alanın doğuya bakan orta kısmındaki yapılar turizme yönelik konaklama olarak filizlenmiştir ve bu yapıların kabuk altında kalan kısmı ve su yüzeyindeki iskeleye bakan kısmı gastronomi mekanları  (Lokanta, yiyecek satış büfeleri, kafeler vs) olarak  tasarlanmıştır.

• Yine alanın kuzey doğu kısmındaki yapılar sanat alanları olarak filizlenmiş, müze, sanat ve kongre alanları gibi mekanlara ayrılmıştır.

• Mevcut oto yollar olabildiğince korunarak alanla ilişkilendirilmiş ve yollara entegre olarak otoparklar tüm yoğunluğu karşılayacak yeterlikte konumlandırılmıştır.

• Katman içinden geçen yolla bağlantılı olarak  toplu ulaşım ve durak alanları  belirlenmiş ve buradan kent içine ulaşım ve alan içine ulaşım sağlanmıştır.

• İskele bölümünde iskeleyle bütünlük sağlayan ve karşı kıyıya geçişi sağlayan hareketli iskele sistemi düşünülmüştür.

• Alanın üst kısmı tamamen peyzaja ayrılmış olup açık yeşil alanlar, açık alan sinema ve tiyatro alanları, festival alanı, gezi, bisiklet ve yürüyüş yolları ve masif ağaçlık olarak düşünülmüştür.

• Genel olarak; tüm ortak kapalı mekan ihtiyaçları alanda alt ve üst kot arasına yerleştirlmiştir. Kabuğun üst kısmı açık rekreasyonel alanlara ayrılmış, alt kottan üste çıkan ve yükselen yapılar; konut, çalışma mekanları, konaklama otel, sanat müzesi gibi mekanlar olarak belirlenmiştir.

• Güneyde +27.00 kotu sert zemin ağırlıklı olan yollarla alana doğru ilerleyerek alana geçiş oluşturmuş ve bu alan kent meydanıyla bütünleşmiştirilmiş, camii bu alanda konumlandırılmıştır.

• Etrafının sularla çevrili olmasının amacı camii’yi kentin kalabalığı ve gürültüsünden soyutlamak ve huzurun yaşanacağı bir ortam haline getirmektir. Köprü ile alana geçiş yeni bir boyuta geçişi simgelemektedir.

• Camii Alışılagelmiş form ve malzeme kullanımından farklı olarak  daha çağdaş ve teknolojik malzemein kullanıldığı mekansal olarak tüm ihtiyaçlarının karşılandığı bir mekandır.

• Camii girişte insanı olabildiğince mütevazi bir biçimde avlusunda karşılamakta ve göğe doğru yükselen yeşil doku minareyle bütünleşerek daha da yükselmektedir.

• İç kısmında Olabildiğince  ışığı içine alan aydınlık ve ferah bir ortamla birlikte imamın mihraba dönüp namaz kıldırdığı alan suya bakacak şekilde tasarlanmıştır.

• Camii alanında bay ve bayan cemaate yönelik ayrı iç mekan ve abdesthaneler tasarlanmıştır.

• Din görevlisine ait çalışma mekanı ve makam odası mimber ve minare kısımlarına kolay ulaşımı sağlayacak şekilde ilişkilendirlmiştir.

• Aynı şekilde din kursunun verildiği alana da çalışma odasından ulaşılmaktadır.

• Yapının zemin  ve birinci katında da kütüphane alanı tasarlanmıştır.